Motion Blur Scrolling Demo

Follow me on Twitter

I've created this demo to see if it's possible to achieve more 'smooth' motion experience of scrolling and any other movement on the page. Normally, even if your browser has consistant 60fps - frames are not 'blending' and it results in 'shaky' look.

There are many great videos showing this effect in detail, for example This youtube video

Overall my conclusion is that while it might look great, usability of it is poor, especially if you're scrolling looking for some content.

Enjoy.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Mihi vero, inquit, placet agi subtilius et, ut ipse dixisti, pressius. At habetur! Et ego id scilicet nesciebam! Sed ut sit, etiamne post mortem coletur? Sic, et quidem diligentius saepiusque ista loquemur inter nos agemusque communiter. Occultum facinus esse potuerit, gaudebit; Huc et illuc, Torquate, vos versetis licet, nihil in hac praeclara epistula scriptum ab Epicuro congruens et conveniens decretis eius reperietis. Duo Reges: constructio interrete. Addebat etiam se in legem Voconiam iuratum contra eam facere non audere, nisi aliter amicis videretur. Quippe: habes enim a rhetoribus; Sed videbimus. An est aliquid per se ipsum flagitiosum, etiamsi nulla comitetur infamia? Bestiarum vero nullum iudicium puto. Ut pompa, ludis atque eius modi spectaculis teneantur ob eamque rem vel famem et sitim perferant? Cur fortior sit, si illud, quod tute concedis, asperum et vix ferendum putabit? Nam et a te perfici istam disputationem volo, nec tua mihi oratio longa videri potest. Potius inflammat, ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur.

Satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidii. Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus. Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua non abundaret. Res enim concurrent contrariae. Quis Aristidem non mortuum diligit? Sunt etiam turpitudines plurimae, quae, nisi honestas natura plurimum valeat, cur non cadant in sapientem non est facile defendere. Pudebit te, inquam, illius tabulae, quam Cleanthes sane commode verbis depingere solebat.

Tertium autem omnibus aut maximis rebus iis, quae secundum naturam sint, fruentem vivere. Equidem, sed audistine modo de Carneade? Omnium enim rerum principia parva sunt, sed suis progressionibus usa augentur nec sine causa; Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur; Dat enim id nobis solitudo, quod si qui deus diceret, numquam putarem me in Academia tamquam philosophum disputaturum. Epicurei num desistunt de isdem, de quibus et ab Epicuro scriptum est et ab antiquis, ad arbitrium suum scribere? Deprehensus omnem poenam contemnet. Ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. An nisi populari fama? Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum optimos viros, tum homines doctissimos.

Atque haec ita iustitiae propria sunt, ut sint virtutum reliquarum communia. Sed residamus, inquit, si placet. Stoici restant, ei quidem non unam aliquam aut alteram rem a nobis, sed totam ad se nostram philosophiam transtulerunt; Quoniam igitur, ut medicina valitudinis, navigationis gubernatio, sic vivendi ars est prudente, necesse est eam quoque ab aliqua re esse constitutam et profectam. Me ipsum esse dicerem, inquam, nisi mihi viderer habere bene cognitam voluptatem et satis firme conceptam animo atque comprehensam. Quia dolori non voluptas contraria est, sed doloris privatio. Et nemo nimium beatus est; Quos qui tollunt et nihil posse percipi dicunt, ii remotis sensibus ne id ipsum quidem expedire possunt, quod disserunt. Sic igitur in homine perfectio ista in eo potissimum, quod est optimum, id est in virtute, laudatur. Est autem etiam actio quaedam corporis, quae motus et status naturae congruentis tenet;

Certe, nisi voluptatem tanti aestimaretis.

His singulis copiose responderi solet, sed quae perspicua sunt longa esse non debent. Ampulla enim sit necne sit, quis non iure optimo irrideatur, si laboret? Est enim effectrix multarum et magnarum voluptatum. Hanc quoque iucunditatem, si vis, transfer in animum; Si alia sentit, inquam, alia loquitur, numquam intellegam quid sentiat; Sequitur disserendi ratio cognitioque naturae; Summus dolor plures dies manere non potest? Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat. Non metuet autem, sive celare poterit, sive opibus magnis quicquid fecerit optinere, certeque malet existimari bonus vir, ut non sit, quam esse, ut non putetur. Hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signum absolvere. Nam prius a se poterit quisque discedere quam appetitum earum rerum, quae sibi conducant, amittere. Nam adhuc, meo fortasse vitio, quid ego quaeram non perspicis. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Virtutibus igitur rectissime mihi videris et ad consuetudinem nostrae orationis vitia posuisse contraria.

Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; Itaque homo in primis ingenuus et gravis, dignus illa familiaritate Scipionis et Laelii, Panaetius, cum ad Q. Ut necesse sit omnium rerum, quae natura vigeant, similem esse finem, non eundem. Quodsi, ne quo incommodo afficiare, non relinques amicum, tamen, ne sine fructu alligatus sis, ut moriatur optabis. Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. Quo studio Aristophanem putamus aetatem in litteris duxisse? Quid igitur dubitamus in tota eius natura quaerere quid sit effectum? Conclusum est enim contra Cyrenaicos satis acute, nihil ad Epicurum. Quod idem cum vestri faciant, non satis magnam tribuunt inventoribus gratiam. Omnium enim rerum principia parva sunt, sed suis progressionibus usa augentur nec sine causa; Sed nonne merninisti licere mihi ista probare, quae sunt a te dicta? Nam, ut paulo ante docui, augendae voluptatis finis est doloris omnis amotio.

Roges enim Aristonem, bonane ei videantur haec: vacuitas doloris, divitiae, valitudo; Quid de Platone aut de Democrito loquar? Eam si varietatem diceres, intellegerem, ut etiam non dicente te intellego; Id et fieri posse et saepe esse factum et ad voluptates percipiendas maxime pertinere. Venit ad extremum; Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda. Respondebo me non quaerere, inquam, hoc tempore quid virtus efficere possit, sed quid constanter dicatur, quid ipsum a se dissentiat. Quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget. Iam in altera philosophiae parte. Iis igitur est difficilius satis facere, qui se Latina scripta dicunt contemnere.

Nunc omni virtuti vitium contrario nomine opponitur.

Vulgo enim dicitur: Iucundi acti labores, nec male Euripidesconcludam, si potero, Latine; Restatis igitur vos; Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet.

Sed fortuna fortis; Sed haec in pueris; Quid affers, cur Thorius, cur Caius Postumius, cur omnium horum magister, Orata, non iucundissime vixerit? Vide, ne etiam menses! nisi forte eum dicis, qui, simul atque arripuit, interficit. Si autem id non concedatur, non continuo vita beata tollitur. Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; An eiusdem modi? Scrupulum, inquam, abeunti;

Nemo nostrum credebat, eratque veri similius hunc mentiri, cuius interesset, quam illum, qui id se rogasse scripsisset, quod debuisset rogare. Verum tamen cum de rebus grandioribus dicas, ipsae res verba rapiunt; Ergo instituto veterum, quo etiam Stoici utuntur, hinc capiamus exordium. Ita graviter et severe voluptatem secrevit a bono. Ne id quidem, nisi multa annorum intercesserint milia, ut omnium siderum eodem, unde profecta sint, fiat ad unum tempus reversio. Quem ad modum quis ambulet, sedeat, qui ductus oris, qui vultus in quoque sit?

Hunc igitur finem illi tenuerunt, quodque ego pluribus verbis, illi brevius secundum naturam vivere, hoc iis bonorum videbatur extremum.
Atque ut reliqui fures earum rerum, quas ceperunt, signa commutant, sic illi, ut sententiis nostris pro suis uterentur, nomina tamquam rerum notas mutaverunt.

Si enim sapiens aliquis miser esse possit, ne ego istam gloriosam memorabilemque virtutem non magno aestimandam putem. Universa enim illorum ratione cum tota vestra confligendum puto. Illud mihi a te nimium festinanter dictum videtur, sapientis omnis esse semper beatos; Sunt enim prima elementa naturae, quibus auctis vírtutis quasi germen efficitur. Quoniamque non dubium est quin in iis, quae media dicimus, sit aliud sumendum, aliud reiciendum, quicquid ita fit aut dicitur, omne officio continetur. Summum a vobis bonum voluptas dicitur. Sed haec ab Antiocho, familiari nostro, dicuntur multo melius et fortius, quam a Stasea dicebantur. Ita fit cum gravior, tum etiam splendidior oratio. At certe gravius. Quid censes eos esse facturos, qui omnino virtutem a bonorum fine segregaverunt, Epicurum, Hieronymum, illos etiam, si qui Carneadeum finem tueri volunt? Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam; Sed erat aequius Triarium aliquid de dissensione nostra iudicare.

Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. Octavium, Marci filium, familiarem meum, confici vidi, nec vero semel nec ad breve tempus, sed et saepe et plane diu. Atqui iste locus est, Piso, tibi etiam atque etiam confirmandus, inquam;

Suam denique cuique naturam esse ad vivendum ducem.

Ille vero, si insipiens-quo certe, quoniam tyrannus -, numquam beatus; Sed residamus, inquit, si placet.

Stoici scilicet.
An est aliquid, quod te sua sponte delectet?
Reguli reiciendam;
Audax negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad philosophos nostros esset.
Etiam beatissimum?
Quis est autem dignus nomine hominis, qui unum diem totum velit esse in genere isto voluptatis?
Ita credo.
Quod dicit Epicurus etiam de voluptate, quae minime sint voluptates, eas obscurari saepe et obrui.

Nam cum Academicis incerta luctatio est, qui nihil affirmant et quasi desperata cognitione certi id sequi volunt, quodcumque veri simile videatur. Non est igitur voluptas bonum. Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Hic ego: Etsi facit hic quidem, inquam, Piso, ut vides, ea, quae praecipis, tamen mihi grata hortatio tua est. Nec vero pietas adversus deos nec quanta iis gratia debeatur sine explicatione naturae intellegi potest. Id Sextilius factum negabat. Neque solum ea communia, verum etiam paria esse dixerunt. Illis videtur, qui illud non dubitant bonum dicere -; Nam cum in Graeco sermone haec ipsa quondam rerum nomina novarum * * non videbantur, quae nunc consuetudo diuturna trivit; Nihil enim arbitror esse magna laude dignum, quod te praetermissurum credam aut mortis aut doloris metu.

An hoc usque quaque, aliter in vita? Quae enim dici Latine posse non arbitrabar, ea dicta sunt a te verbis aptis nec minus plane quam dicuntur a Graecis. Quod autem ratione actum est, id officium appellamus. Atque ego: Scis me, inquam, istud idem sentire, Piso, sed a te opportune facta mentio est. Proclivi currit oratio. Scio enim esse quosdam, qui quavis lingua philosophari possint; Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt. Duo enim genera quae erant, fecit tria.

Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus. Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest. Sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, loquitur ut Frugi ille Piso, non audio nec eum, quod sentiat, dicere existimo. Sin autem ad animum, falsum est, quod negas animi ullum esse gaudium, quod non referatur ad corpus. Ergo hoc quidem apparet, nos ad agendum esse natos. Quam ob rem utique idem faciunt, ut si laevam partem neglegerent, dexteram tuerentur, aut ipsius animi, ut fecit Erillus, cognitionem amplexarentur, actionem relinquerent. Non autem hoc: igitur ne illud quidem. An est aliquid per se ipsum flagitiosum, etiamsi nulla comitetur infamia? Nam his libris eum malo quam reliquo ornatu villae delectari. Iam enim adesse poterit. Quod maxime efficit Theophrasti de beata vita liber, in quo multum admodum fortunae datur. Tum Piso: Quoniam igitur aliquid omnes, quid Lucius noster? Illud mihi a te nimium festinanter dictum videtur, sapientis omnis esse semper beatos; Idque testamento cavebit is, qui nobis quasi oraculum ediderit nihil post mortem ad nos pertinere?

Hoc mihi cum tuo fratre convenit. Ergo, si semel tristior effectus est, hilara vita amissa est? Beatus autem esse in maximarum rerum timore nemo potest. Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. Numquam hoc ita defendit Epicurus neque Metrodorus aut quisquam eorum, qui aut saperet aliquid aut ista didicisset. Sin aliud quid voles, postea. Quod eo liquidius faciet, si perspexerit rerum inter eas verborumne sit controversia. Non potes ergo ista tueri, Torquate, mihi crede, si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris; Nam, ut paulo ante docui, augendae voluptatis finis est doloris omnis amotio.

Sunt autem quidam Epicurei timidiores paulo contra vestra convicia, sed tamen satis acuti, qui verentur ne, si amicitiam propter nostram voluptatem expetendam putemus, tota amicitia quasi claudicare videatur.
Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus.

Ipse Epicurus fortasse redderet, ut Sextus Peducaeus, Sex. Vives, inquit Aristo, magnifice atque praeclare, quod erit cumque visum ages, numquam angere, numquam cupies, numquam timebis. Et quae per vim oblatum stuprum volontaria morte lueret inventa est et qui interficeret filiam, ne stupraretur. Nec vero pietas adversus deos nec quanta iis gratia debeatur sine explicatione naturae intellegi potest. Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; At multis se probavit. Et homini, qui ceteris animantibus plurimum praestat, praecipue a natura nihil datum esse dicemus? Quod totum contra est. Atque ab his initiis profecti omnium virtutum et originem et progressionem persecuti sunt. Hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signum absolvere. Quis hoc dicit? Et hanc quidem primam exigam a te operam, ut audias me quae a te dicta sunt refellentem.

Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides. Quid, quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum, opifices denique delectantur historia? Non semper, inquam; Rem unam praeclarissimam omnium maximeque laudandam, penitus viderent, quonam gaudio complerentur, cum tantopere eius adumbrata opinione laetentur? Nec enim figura corporis nec ratio excellens ingenii humani significat ad unam hanc rem natum hominem, ut frueretur voluptatibus. Quae dici eadem de ceteris virtutibus possunt, quarum omnium fundamenta vos in voluptate tamquam in aqua ponitis. Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant sententiam suam. Dulce amarum, leve asperum, prope longe, stare movere, quadratum rotundum. Et non ex maxima parte de tota iudicabis? Nonne videmus quanta perturbatio rerum omnium consequatur, quanta confusio?

Ille enim occurrentia nescio quae comminiscebatur; Ex quo intellegitur, quoniam se ipsi omnes natura diligant, tam insipientem quam sapientem sumpturum, quae secundum naturam sint, reiecturumque contraria. An vero displicuit ea, quae tributa est animi virtutibus tanta praestantia? Si est nihil nisi corpus, summa erunt illa: valitudo, vacuitas doloris, pulchritudo, cetera. In qua si nihil est praeter rationem, sit in una virtute finis bonorum; Sit ista in Graecorum levitate perversitas, qui maledictis insectantur eos, a quibus de veritate dissentiunt. Quid, quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum, opifices denique delectantur historia? Equidem e Cn. Apparet statim, quae sint officia, quae actiones. Nec mihi illud dixeris: Haec enim ipsa mihi sunt voluptati, et erant illa Torquatis. Et nunc quidem quod eam tuetur, ut de vite potissimum loquar, est id extrinsecus; Nonne videmus quanta perturbatio rerum omnium consequatur, quanta confusio?

Nihil sane.
Haec et tu ita posuisti, et verba vestra sunt.
Quid vero?
Aeque enim contingit omnibus fidibus, ut incontentae sint.
Facete M.
Quare attendo te studiose et, quaecumque rebus iis, de quibus hic sermo est, nomina inponis, memoriae mando;
Tubulo putas dicere?
Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare.

Ne discipulum abducam, times.

Hoc loco discipulos quaerere videtur, ut, qui asoti esse velint, philosophi ante fiant. Quorum sine causa fieri nihil putandum est. Inquit, respondet: Quia, nisi quod honestum est, nullum est aliud bonum! Non quaero iam verumne sit; Sed quamquam negant nec virtutes nec vitia crescere, tamen utrumque eorum fundi quodam modo et quasi dilatari putant. Etsi ea quidem, quae adhuc dixisti, quamvis ad aetatem recte isto modo dicerentur. Sed si duo honesta proposita sint, alterum cum valitudine, alterum cum morbo, non esse dubium, ad utrum eorum natura nos ipsa deductura sit. Quod quoniam in quo sit magna dissensio est, Carneadea nobis adhibenda divisio est, qua noster Antiochus libenter uti solet. Quid enim mihi potest esse optatius quam cum Catone, omnium virtutum auctore, de virtutibus disputare? Inquit, cum ego te hac nova lege videam eodem die accusatori responderet tribus horis perorare, in hac me causa tempus dilaturum putas? Ut alios omittam, hunc appello, quem ille unum secutus est. Ergo in iis adolescentibus bonam spem esse dicemus et magnam indolem, quos suis commodis inservituros et quicquid ipsis expediat facturos arbitrabimur?

Oculorum, inquit Plato, est in nobis sensus acerrimus, quibus sapientiam non cernimus.
Idem adhuc;
Teneo, inquit, finem illi videri nihil dolere.
Quid ergo?
Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis;
Ut pulsi recurrant?
Quasi vero, inquit, perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit.
Cur iustitia laudatur?
Sic enim censent, oportunitatis esse beate vivere.

Non quaeritur autem quid naturae tuae consentaneum sit, sed quid disciplinae. Neque solum ea communia, verum etiam paria esse dixerunt. Id autem eius modi est, ut additum ad virtutem auctoritatem videatur habiturum et expleturum cumulate vitam beatam, de quo omnis haec quaestio est. An me, inquam, nisi te audire vellem, censes haec dicturum fuisse? Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Sensibus enim ornavit ad res percipiendas idoneis, ut nihil aut non multum adiumento ullo ad suam confirmationem indigerent; Sed quoniam et advesperascit et mihi ad villam revertendum est, nunc quidem hactenus; Quis suae urbis conservatorem Codrum, quis Erechthei filias non maxime laudat? Quantam rem agas, ut Circeis qui habitet totum hunc mundum suum municipium esse existimet? Eamne rationem igitur sequere, qua tecum ipse et cum tuis utare, profiteri et in medium proferre non audeas? Suam denique cuique naturam esse ad vivendum ducem. Superiores tres erant, quae esse possent, quarum est una sola defensa, eaque vehementer. Atqui eorum nihil est eius generis, ut sit in fine atque extrerno bonorum. Praeterea sublata cognitione et scientia tollitur omnis ratio et vitae degendae et rerum gerendarum.

Tu quidem reddes;
Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere?
Quae sequuntur igitur?
Quae similitudo in genere etiam humano apparet.

Animum autem reliquis rebus ita perfecit, ut corpus;

Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse ceperit? Sed et illum, quem nominavi, et ceteros sophistas, ut e Platone intellegi potest, lusos videmus a Socrate. Sin autem ad animum, falsum est, quod negas animi ullum esse gaudium, quod non referatur ad corpus. Eademne, quae restincta siti? Nec hoc ille non vidit, sed verborum magnificentia est et gloria delectatus.

Quo studio Aristophanem putamus aetatem in litteris duxisse?

Quae cum essent dicta, discessimus. Idem fecisset Epicurus, si sententiam hanc, quae nunc Hieronymi est, coniunxisset cum Aristippi vetere sententia. Atqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis. Cum audissem Antiochum, Brute, ut solebam, cum M. Ille igitur vidit, non modo quot fuissent adhuc philosophorum de summo bono, sed quot omnino esse possent sententiae. Zenonis est, inquam, hoc Stoici. Si ista mala sunt, in quae potest incidere sapiens, sapientem esse non esse ad beate vivendum satis. Ratio ista, quam defendis, praecepta, quae didicisti, quae probas, funditus evertunt amicitiam, quamvis eam Epicurus, ut facit, in caelum efferat laudibus. Animi enim quoque dolores percipiet omnibus partibus maiores quam corporis. Ex quo magnitudo quoque animi existebat, qua facile posset repugnari obsistique fortunae, quod maximae res essent in potestate sapientis. Quod cum dixissent, ille contra. Effluit igitur voluptas corporis et prima quaeque avolat saepiusque relinquit causam paenitendi quam recordandi.

  1. Longum est enim ad omnia respondere, quae a te dicta sunt.
  2. Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur;
  3. Magni enim aestimabat pecuniam non modo non contra leges, sed etiam legibus partam.
  4. Ita ne hoc quidem modo paria peccata sunt.
  1. Itaque his sapiens semper vacabit.
  2. Si quae forte-possumus.

Esse enim quam vellet iniquus iustus poterat inpune.

Mihi, inquam, qui te id ipsum rogavi? Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; Quid iudicant sensus? Quod maxime efficit Theophrasti de beata vita liber, in quo multum admodum fortunae datur. Fortitudinis quaedam praecepta sunt ac paene leges, quae effeminari virum vetant in dolore. Sed in ceteris artibus cum dicitur artificiose, posterum quodam modo et consequens putandum est, quod illi §pigennhmatikÒn appellant; Quid tibi, Torquate, quid huic Triario litterae, quid historiae cognitioque rerum, quid poetarum evolutio, quid tanta tot versuum memoria voluptatis affert? Nihil enim iam habes, quod ad corpus referas; Societatem coniunctionis humanae munifice et aeque tuens iustitia dicitur, cui sunt adiunctae pietas, bonitas, liberalitas, benignitas, comitas, quaeque sunt generis eiusdem. Nos paucis ad haec additis finem faciamus aliquando; Aliis esse maiora, illud dubium, ad id, quod summum bonum dicitis, ecquaenam possit fieri accessio. Quid enim mihi potest esse optatius quam cum Catone, omnium virtutum auctore, de virtutibus disputare?

Praeclare hoc quidem.
Nihilne est in his rebus, quod dignum libero aut indignum esse ducamus?
Inquit, dasne adolescenti veniam?
Iam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi.
Quis hoc dicit?
Equidem etiam Epicurum, in physicis quidem, Democriteum puto.
Audeo dicere, inquit.
Nos quidem Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil habemus.

Sin dicit obscurari quaedam nec apparere, quia valde parva sint, nos quoque concedimus; Quod si ita est, sequitur id ipsum, quod te velle video, omnes semper beatos esse sapientes. Potius inflammat, ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur. Hoc uno captus Erillus scientiam summum bonum esse defendit nec rem ullam aliam per se expetendam. Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides. Quare si potest esse beatus is, qui est in asperis reiciendisque rebus, potest is quoque esse.

Tenent mordicus.
Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum.
Erat enim Polemonis.
Et summatim quidem haec erant de corpore animoque dicenda, quibus quasi informatum est quid hominis natura postulet.
Sullae consulatum?
Ait enim se, si uratur, Quam hoc suave! dicturum.
Scrupulum, inquam, abeunti;
Audio equidem philosophi vocem, Epicure, sed quid tibi dicendum sit oblitus es.
Idemne, quod iucunde?
Vitae autem degendae ratio maxime quidem illis placuit quieta.
Peccata paria.
Erat enim res aperta.
Ut pulsi recurrant?
Non autem hoc: igitur ne illud quidem.

Et quidem illud ipsum non nimium probo et tantum patior, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis. Haec videlicet est correctio philosophiae veteris et emendatio, quae omnino aditum habere nullum potest in urbem, in forum, in curiam. Terram, mihi crede, ea lanx et maria deprimet. In primo enim ortu inest teneritas ac mollitia quaedam, ut nec res videre optimas nec agere possint. Eam stabilem appellas. Sed est forma eius disciplinae, sicut fere ceterarum, triplex: una pars est naturae, disserendi altera, vivendi tertia. Sed residamus, inquit, si placet. Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Sunt enim quasi prima elementa naturae, quibus ubertas orationis adhiberi vix potest, nec equidem eam cogito consectari.

Quo modo autem optimum, si bonum praeterea nullum est? Urgent tamen et nihil remittunt. Eorum enim omnium multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequantur, quasi curta sententia; Quid enim necesse est, tamquam meretricem in matronarum coetum, sic voluptatem in virtutum concilium adducere? Ex quo intellegitur officium medium quiddam esse, quod neque in bonis ponatur neque in contrariis. Restincta enim sitis stabilitatem voluptatis habet, inquit, illa autem voluptas ipsius restinctionis in motu est. Nam aut privatim aliquid gerere malunt aut, qui attore animo sunt, capessunt rem publicam honoribus imperiisque adipiscendis aut totos se ad studia doctrinae conferunt. Non enim in selectione virtus ponenda erat, ut id ipsum, quod erat bonorum ultimum, aliud aliquid adquireret. Theophrastus mediocriterne delectat, cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos? Non est enim vitium in oratione solum, sed etiam in moribus. Facillimum id quidem est, inquam.

Nunc de hominis summo bono quaeritur; Eorum enim omnium multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequantur, quasi curta sententia; Quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget. Sit ista in Graecorum levitate perversitas, qui maledictis insectantur eos, a quibus de veritate dissentiunt. Studet enim meus is audire Cicero quaenam sit istius veteris, quam commemoras, Academiae de finibus bonorum Peripateticorumque sententia. Etsi qui potest intellegi aut cogitari esse aliquod animal, quod se oderit? Quem quidem vos, cum improbis poenam proponitis, inpetibilem facitis, cum sapientem semper boni plus habere vultis, tolerabilem. Mihi enim satis est, ipsis non satis. Ita graviter et severe voluptatem secrevit a bono. Quasi vero, inquit, perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit. Deinde disputat, quod cuiusque generis animantium statui deceat extremum. Mihi quidem Homerus huius modi quiddam vidisse videatur in iis, quae de Sirenum cantibus finxerit.

De vacuitate doloris eadem sententia erit. Nam si quae sunt aliae, falsum est omnis animi voluptates esse e corporis societate. Quamquam te quidem video minime esse deterritum. Gracchum patrem non beatiorem fuisse quam fillum, cum alter stabilire rem publicam studuerit, alter evertere. Age, inquies, ista parva sunt. Hoc non est positum in nostra actione. Sint modo partes vitae beatae. At enim hic etiam dolore. Aliam vero vim voluptatis esse, aliam nihil dolendi, nisi valde pertinax fueris, concedas necesse est. Perfecto enim et concluso neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, si ad voluptatem omnia referantur, nihil praeterea est magnopere dicendum. Est enim mihi magnae curae-quamquam hoc quidem proprium tuum munus est-, ut ita erudiatur, ut et patri et Caepioni nostro et tibi tam propinquo respondeat. Quia, cum a Zenone, inquam, hoc magnifice tamquam ex oraculo editur: Virtus ad beate vivendum se ipsa contenta est, et Quare? Eaedem enim utilitates poterunt eas labefactare atque pervertere. Nihil enim iam habes, quod ad corpus referas; Prave, nequiter, turpiter cenabat; Minime vero probatur huic disciplinae, de qua loquor, aut iustitiam aut amicitiam propter utilitates adscisci aut probari.

Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere? Quae enim dici Latine posse non arbitrabar, ea dicta sunt a te verbis aptis nec minus plane quam dicuntur a Graecis. Aristoteles, Xenocrates, tota illa familia non dabit, quippe qui valitudinem, vires, divitias, gloriam, multa alia bona esse dicant, laudabilia non dicant. Sed ad bona praeterita redeamus. Satisne igitur videor vim verborum tenere, an sum etiam nunc vel Graece loqui vel Latine docendus? An vero displicuit ea, quae tributa est animi virtutibus tanta praestantia? Sin te auctoritas commovebat, nobisne omnibus et Platoni ipsi nescio quem illum anteponebas? Nam illud quidem adduci vix possum, ut ea, quae senserit ille, tibi non vera videantur. Ut ad minora veniam, mathematici, poëtae, musici, medici denique ex hac tamquam omnium artificum officina profecti sunt. Illis videtur, qui illud non dubitant bonum dicere -;

Non semper, inquam;

Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Possumusne ergo in vita summum bonum dicere, cum id ne in cena quidem posse videamur? Si qua in iis corrigere voluit, deteriora fecit. Praeclare Laelius, et recte sofñw, illudque vere: O Publi, o gurges, Galloni! es homo miser, inquit. Quippe: habes enim a rhetoribus; Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris? Quamquam id quidem, infinitum est in hac urbe; Est, ut dicis, inquit; Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? Neutrum vero, inquit ille. Sed existimo te, sicut nostrum Triarium, minus ab eo delectari, quod ista Platonis, Aristoteli, Theophrasti orationis ornamenta neglexerit. Mihi, inquam, qui te id ipsum rogavi? Sed vos squalidius, illorum vides quam niteat oratio. At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, quicum occulta omnia? Itaque ne iustitiam quidem recte quis dixerit per se ipsam optabilem, sed quia iucunditatis vel plurimum afferat.

  1. Commoda autem et incommoda in eo genere sunt, quae praeposita et reiecta diximus;
  2. Sin tantum modo ad indicia veteris memoriae cognoscenda, curiosorum.
  3. Solum praeterea formosum, solum liberum, solum civem, stultost;
  4. An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit?
  5. Et ille ridens: Age, age, inquit,-satis enim scite me nostri sermonis principium esse voluisti-exponamus adolescenti,.
  6. Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio.

Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed suavitatem ipsam neglegebat;

Sed non alienum est, quo facilius vis verbi intellegatur, rationem huius verbi faciendi Zenonis exponere. Quod equidem non reprehendo; Sed quanta sit alias, nunc tantum possitne esse tanta. Nam ista vestra: Si gravis, brevis; Respondebo me non quaerere, inquam, hoc tempore quid virtus efficere possit, sed quid constanter dicatur, quid ipsum a se dissentiat. Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Sic enim censent, oportunitatis esse beate vivere.

Eodem modo is enim tibi nemo dabit, quod, expetendum sit, id esse laudabile.
  1. Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat.
  2. Nos quidem Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil habemus.
  3. Non enim iam stirpis bonum quaeret, sed animalis.
  1. Non potes ergo ista tueri, Torquate, mihi crede, si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris;
  2. Huius, Lyco, oratione locuples, rebus ipsis ielunior.
  3. Quid igitur, inquit, eos responsuros putas?
  4. Quod iam a me expectare noli.

Iam in altera philosophiae parte. In voluptate corporis-addam, si vis, animi, dum ea ipsa, ut vultis, sit e corpore-situm est vivere beate. Quasi vero aut concedatur in omnibus stultis aeque magna esse vitia, et eadem inbecillitate et inconstantia L. At tu eadem ista dic in iudicio aut, si coronam times, dic in senatu. Honesta oratio, Socratica, Platonis etiam. Quae similitudo in genere etiam humano apparet. In omni enim arte vel studio vel quavis scientia vel in ipsa virtute optimum quidque rarissimum est. Ut aliquid scire se gaudeant? Itaque dicunt nec dubitant: mihi sic usus est, tibi ut opus est facto, fac. Nec enim haec movere potest appetitum animi, nec ullum habet ictum, quo pellat animum, status hic non dolendi, itaque in hoc eodem peccat Hieronymus.

Nam quid possumus facere melius? Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Quorum altera prosunt, nocent altera. Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; Quoniamque non dubium est quin in iis, quae media dicimus, sit aliud sumendum, aliud reiciendum, quicquid ita fit aut dicitur, omne officio continetur. Quod autem in homine praestantissimum atque optimum est, id deseruit. Sed hoc summum bonum, quod tertia significatione intellegitur, eaque vita, quae ex summo bono degitur, quia coniuncta ei virtus est. Sin eam, quam Hieronymus, ne fecisset idem, ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Istam voluptatem, inquit, Epicurus ignorat? A primo, ut opinor, animantium ortu petitur origo summi boni.

Quanti quidque sit aliter docti et indocti, sed cum constiterit inter doctos quanti res quaeque sit-si homines essent, usitate loquerentur -, dum res maneant, verba fingant arbitratu suo.
Mihi enim satis est, ipsis non satis.

Non igitur de improbo, sed de callido improbo quaerimus, qualis Q. Cum autem negant ea quicquam ad beatam vitam pertinere, rursus naturam relinquunt. Praeterea et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore. Quae dici eadem de ceteris virtutibus possunt, quarum omnium fundamenta vos in voluptate tamquam in aqua ponitis. Quamquam ab iis philosophiam et omnes ingenuas disciplinas habemus; Et hi quidem ita non sola virtute finem bonorum contineri putant, ut rebus tamen omnibus virtutem anteponant; Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret. Quia voluptatem hanc esse sentiunt omnes, quam sensus accipiens movetur et iucunditate quadam perfunditur. Deinde non quaerimus, quid obscuretur aut intereat, quia sit admodum parvum, sed quid tale sit, ut expleat summam. Nam qui sciet ubi quidque positum sit quaque eo veniat, is, etiamsi, quid obrutum erit, poterit eruere semperque esse in disputando suus. Aliter enim explicari, quod quaeritur, non potest. Terram, mihi crede, ea lanx et maria deprimet. Beatus autem esse in maximarum rerum timore nemo potest. Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali.

Ut enim consuetudo loquitur, id solum dicitur honestum, quod est populari fama gloriosum. Ergo in eadem voluptate eum, qui alteri misceat mulsum ipse non sitiens, et eum, qui illud sitiens bibat? -, sed ut hoc iudicaremus, non esse in iis partem maximam positam beate aut secus vivendi. Quae cum dixissem, Habeo, inquit Torquatus, ad quos ista referam, et, quamquam aliquid ipse poteram, tamen invenire malo paratiores. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re quaeri. Haec igitur Epicuri non probo, inquam. Curium putes loqui, interdum ita laudat, ut quid praeterea sit bonum neget se posse ne suspicari quidem. Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Verum hoc idem saepe faciamus. De quibus cupio scire quid sentias. Nam prius a se poterit quisque discedere quam appetitum earum rerum, quae sibi conducant, amittere.

Principiis autem a natura datis amplitudines quaedam bonorum excitabantur partim profectae a contemplatione rerum occultiorum, quod erat insitus menti cognitionis amor, e quo etiam rationis explicandae disserendique cupiditas consequebatur;
Sed non sunt in eo genere tantae commoditates corporis tamque productae temporibus tamque multae.

Totum autem id externum est, et quod externum, id in casu est.

Sit enim idem caecus, debilis. Nam illud quidem adduci vix possum, ut ea, quae senserit ille, tibi non vera videantur. Neque enim civitas in seditione beata esse potest nec in discordia dominorum domus; Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si probarem, quae ille diceret?

Vides igitur te aut ea sumere, quae non concedantur, aut ea, quae etiam concessa te nihil iuvent. Numquam hoc ita defendit Epicurus neque Metrodorus aut quisquam eorum, qui aut saperet aliquid aut ista didicisset. Quae cum dixisset, finem ille. Quae similitudo in genere etiam humano apparet. Coniunctio autem cum honestate vel voluptatis vel non dolendi id ipsum honestum, quod amplecti vult, id efficit turpe. Ita finis bonorum existit secundum naturam vivere sic affectum, ut optime is affici possit ad naturamque accommodatissime.

Hic ambiguo ludimur. Vide, quaeso, rectumne sit. Haec et tu ita posuisti, et verba vestra sunt. Et nemo nimium beatus est; Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; An hoc usque quaque, aliter in vita? Fatebuntur Stoici haec omnia dicta esse praeclare, neque eam causam Zenoni desciscendi fuisse. Indicant pueri, in quibus ut in speculis natura cernitur. Ex quo intellegitur idem illud, solum bonum esse, quod honestum sit, idque esse beate vivere: honeste, id est cum virtute, vivere. Sed ad bona praeterita redeamus. Non laboro, inquit, de nomine. Nobis enim ista quaesita, a nobis descripta, notata, praecepta sunt, omniumque rerum publicarum reetionis genera, status, mutationes, leges etiam et instituta ac mores civitatum perscripsimus. Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Ex quo intellegitur officium medium quiddam esse, quod neque in bonis ponatur neque in contrariis. Curium putes loqui, interdum ita laudat, ut quid praeterea sit bonum neget se posse ne suspicari quidem.

Eam stabilem appellas.
Itaque contra est, ac dicitis;
Hunc vos beatum;
Conclusum est enim contra Cyrenaicos satis acute, nihil ad Epicurum.
Praeteritis, inquit, gaudeo.
Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant sententiam suam.
Nihilo magis.
Negat enim summo bono afferre incrementum diem.

An hoc usque quaque, aliter in vita? Ex ea difficultate illae fallaciloquae, ut ait Accius, malitiae natae sunt. Quis Aristidem non mortuum diligit? Omnes enim iucundum motum, quo sensus hilaretur. Haec non erant eius, qui innumerabilis mundos infinitasque regiones, quarum nulla esset ora, nulla extremitas, mente peragravisset. Est autem etiam actio quaedam corporis, quae motus et status naturae congruentis tenet; Idem fecisset Epicurus, si sententiam hanc, quae nunc Hieronymi est, coniunxisset cum Aristippi vetere sententia.

Haec dicuntur inconstantissime.
Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest.
Negare non possum.
Certe non potest.
Sint ista Graecorum;
Nam adhuc, meo fortasse vitio, quid ego quaeram non perspicis.
Quonam, inquit, modo?
Parvi enim primo ortu sic iacent, tamquam omnino sine animo sint.
Quonam, inquit, modo?
Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia.

Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio. Potius ergo illa dicantur: turpe esse, viri non esse debilitari dolore, frangi, succumbere. Luxuriam non reprehendit, modo sit vacua infinita cupiditate et timore. Itaque sensibus rationem adiunxit et ratione effecta sensus non reliquit. A mene tu? Quid de Platone aut de Democrito loquar? Non potes ergo ista tueri, Torquate, mihi crede, si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris; Quid enim necesse est, tamquam meretricem in matronarum coetum, sic voluptatem in virtutum concilium adducere? Est enim perspicuum nullam artem ipsam in se versari, sed esse aliud artem ipsam, aliud quod propositum sit arti. Uti tum denique iudicetur beatusne fuerit, cum extremum vitae diem morte confecerit, quod ille unus e septem sapientibus non sapienter Croesum monuit; Quin etiam ferae, inquit Pacuvius, quíbus abest, ad praécavendum intéllegendi astútia, iniecto terrore mortis horrescunt. Multoque hoc melius nos veriusque quam Stoici. Universa enim illorum ratione cum tota vestra confligendum puto. Quid in isto egregio tuo officio et tanta fide-sic enim existimo-ad corpus refers?

Reliqui sibi constiterunt, ut extrema cum initiis convenirent, ut Aristippo voluptas, Hieronymo doloris vacuitas, Carneadi frui principiis naturalibus esset extremum. Aberat omnis dolor, qui si adesset, nec molliter ferret et tamen medicis plus quam philosophis uteretur. Aliam vero vim voluptatis esse, aliam nihil dolendi, nisi valde pertinax fueris, concedas necesse est. Num igitur dubium est, quin, si in re ipsa nihil peccatur a superioribus, verbis illi commodius utantur? Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Iam in altera philosophiae parte. Rapior illuc, revocat autem Antiochus, nec est praeterea, quem audiamus.

At enim hic etiam dolore.

Est enim effectrix multarum et magnarum voluptatum. Num igitur dubium est, quin, si in re ipsa nihil peccatur a superioribus, verbis illi commodius utantur? Quae contraria sunt his, malane? Unum nescio, quo modo possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere. Poterat autem inpune; Nam illud quidem adduci vix possum, ut ea, quae senserit ille, tibi non vera videantur. Quam tu ponis in verbis, ego positam in re putabam. Dicuntur ista, Cato, magnifice, inquam, sed videsne verborum gloriam tibi cum Pyrrhone et cum Aristone, qui omnia exaequant, esse communem? Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur; Quam multa vitiosa! summum enim bonum et malum vagiens puer utra voluptate diiudicabit, stante an movente?

Quare, quoniam de primis naturae commodis satis dietum est nunc de maioribus consequentibusque videamus. Unum nescio, quo modo possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere. Quid, si reviviscant Platonis illi et deinceps qui eorum auditores fuerunt, et tecum ita loquantur? Primum quid tu dicis breve? Quae cum dixisset, finem ille. Et non ex maxima parte de tota iudicabis? Vides igitur te aut ea sumere, quae non concedantur, aut ea, quae etiam concessa te nihil iuvent. Non elogia monimentorum id significant, velut hoc ad portam: Hunc unum plurimae consentiunt gentes populi primarium fuisse virum. Non enim in ipsa sapientia positum est beatum esse, sed in iis rebus, quas sapientia comparat ad voluptatem. Primum Theophrasti, Strato, physicum se voluit; Si mala non sunt, iacet omnis ratio Peripateticorum. Ex rebus enim timiditas, non ex vocabulis nascitur.

Quaero igitur, quo modo hae tantae commendationes a natura profectae subito a sapientia relictae sint.

Duo enim genera quae erant, fecit tria. Hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signum absolvere. Illi enim inter se dissentiunt. Dolor ergo, id est summum malum, metuetur semper, etiamsi non aderit; Rationis enim perfectio est virtus; Mihi enim satis est, ipsis non satis.

Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum.

Erat enim res aperta. Sed hoc sane concedamus. Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. Itaque rursus eadem ratione, qua sum paulo ante usus, haerebitis. Non autem hoc: igitur ne illud quidem. Vobis autem, quibus nihil est aliud propositum nisi rectum atque honestum, unde officii, unde agendi principlum nascatur non reperietis.

Eodem modo is enim tibi nemo dabit, quod, expetendum sit, id esse laudabile.

Oratio me istius philosophi non offendit; Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. Quibus autem in rebus tanta obscuratio non fit, fieri tamen potest, ut id ipsum, quod interest, non sit magnum. Et hi quidem ita non sola virtute finem bonorum contineri putant, ut rebus tamen omnibus virtutem anteponant; Primum enim, si vera sunt ea, quorum recordatione te gaudere dicis, hoc est, si vera sunt tua scripta et inventa, gaudere non potes. Illi enim inter se dissentiunt. Verba tu fingas et ea dicas, quae non sentias? Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris; Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis; Nec tamen ullo modo summum pecudis bonum et hominis idem mihi videri potest.

Magna laus.
Quid ei reliquisti, nisi te, quoquo modo loqueretur, intellegere, quid diceret?
Dicimus aliquem hilare vivere;
Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus?
Cur iustitia laudatur?
Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus.
Equidem e Cn.
Cyrenaici quidem non recusant;

Ut non sine causa ex iis memoriae ducta sit disciplina. Ex quo intellegitur, quoniam se ipsi omnes natura diligant, tam insipientem quam sapientem sumpturum, quae secundum naturam sint, reiecturumque contraria. Sin kakan malitiam dixisses, ad aliud nos unum certum vitium consuetudo Latina traduceret. Ut optime, secundum naturam affectum esse possit. Mihi enim erit isdem istis fortasse iam utendum.

Ut nemo dubitet, eorum omnia officia quo spectare, quid sequi, quid fugere debeant? Ita credo. Si alia sentit, inquam, alia loquitur, numquam intellegam quid sentiat; Quem enim ardorem studii censetis fuisse in Archimede, qui dum in pulvere quaedam describit attentius, ne patriam quidem captam esse senserit? Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Sed tamen intellego quid velit. Et si turpitudinem fugimus in statu et motu corporis, quid est cur pulchritudinem non sequamur? Nos quidem Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil habemus. Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. Itaque primos congressus copulationesque et consuetudinum instituendarum voluntates fieri propter voluptatem; Sed utrum hortandus es nobis, Luci, inquit, an etiam tua sponte propensus es? Ista ipsa, quae tu breviter: regem, dictatorem, divitem solum esse sapientem, a te quidem apte ac rotunde; Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Certe non potest. Quae fere omnia appellantur uno ingenii nomine, easque virtutes qui habent, ingeniosi vocantur. Qua ex cognitione facilior facta est investigatio rerum occultissimarum.

Qualem igitur hominem natura inchoavit?

Non est igitur summum malum dolor. In primo enim ortu inest teneritas ac mollitia quaedam, ut nec res videre optimas nec agere possint. Laelius clamores sofòw ille so lebat Edere compellans gumias ex ordine nostros. Sed tamen omne, quod de re bona dilucide dicitur, mihi praeclare dici videtur. Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. Quod si ita est, sequitur id ipsum, quod te velle video, omnes semper beatos esse sapientes. Quam quidem certationem homo et acutus et diligens, Chrysippus, non contemnit totumque discrimen summi boni in earum comparatione positum putat. Octavio fuit, cum illam severitatem in eo filio adhibuit, quem in adoptionem D.

Commoda autem et incommoda in eo genere sunt, quae praeposita et reiecta diximus;

Quod idem cum vestri faciant, non satis magnam tribuunt inventoribus gratiam. Non risu potius quam oratione eiciendum? Eadem nunc mea adversum te oratio est. Qui autem de summo bono dissentit de tota philosophiae ratione dissentit.

Beatum, inquit.
Sed tempus est, si videtur, et recta quidem ad me.
Itaque fecimus.
Simus igitur contenti his.
Optime, inquam.
Tum Piso: Atqui, Cicero, inquit, ista studia, si ad imitandos summos viros spectant, ingeniosorum sunt;
Nulla erit controversia.
An hoc usque quaque, aliter in vita?
Venit ad extremum;
Quod autem satis est, eo quicquid accessit, nimium est;
Qui convenit?
Id mihi magnum videtur.

Non igitur de improbo, sed de callido improbo quaerimus, qualis Q.

Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Non ergo Epicurus ineruditus, sed ii indocti, qui, quae pueros non didicisse turpe est, ea putant usque ad senectutem esse discenda. Servari enim iustitia nisi a forti viro, nisi a sapiente non potest. Minime vero probatur huic disciplinae, de qua loquor, aut iustitiam aut amicitiam propter utilitates adscisci aut probari. Sed non alienum est, quo facilius vis verbi intellegatur, rationem huius verbi faciendi Zenonis exponere. Quae est igitur causa istarum angustiarum? Sin est etiam corpus, ista explanatio naturae nempe hoc effecerit, ut ea, quae ante explanationem tenebamus, relinquamus. Perge porro; Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus. Hoc positum in Phaedro a Platone probavit Epicurus sensitque in omni disputatione id fieri oportere. Quae similitudo in genere etiam humano apparet. Certe, nisi voluptatem tanti aestimaretis.

Cur tantas regiones barbarorum pedibus obiit, tot maria transmisit? Earum etiam rerum, quas terra gignit, educatio quaedam et perfectio est non dissimilis animantium. Sed tamen intellego quid velit. Commoda autem et incommoda in eo genere sunt, quae praeposita et reiecta diximus; Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare. Quare attende, quaeso.

Ut pulsi recurrant? Quis tibi ergo istud dabit praeter Pyrrhonem, Aristonem eorumve similes, quos tu non probas? Eam stabilem appellas. Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat. Huic ego, si negaret quicquam interesse ad beate vivendum quali uteretur victu, concederem, laudarem etiam; Qui bonum omne in virtute ponit, is potest dicere perfici beatam vitam perfectione virtutis; Suo genere perveniant ad extremum; Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. Collatio igitur ista te nihil iuvat. Nec vero sum nescius esse utilitatem in historia, non modo voluptatem. Theophrasti igitur, inquit, tibi liber ille placet de beata vita? Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. Mihi quidem Homerus huius modi quiddam vidisse videatur in iis, quae de Sirenum cantibus finxerit. Nec tamen ille erat sapiens quis enim hoc aut quando aut ubi aut unde?

Sed in rebus apertissimis nimium longi sumus. Beatus sibi videtur esse moriens. Nam ante Aristippus, et ille melius. Nullum inveniri verbum potest quod magis idem declaret Latine, quod Graece, quam declarat voluptas. Quid enim ab antiquis ex eo genere, quod ad disserendum valet, praetermissum est? Idem fecisset Epicurus, si sententiam hanc, quae nunc Hieronymi est, coniunxisset cum Aristippi vetere sententia.

Sed quid sentiat, non videtis. Consequens enim est et post oritur, ut dixi. Cum autem usus progrediens familiaritatem effecerit, tum amorem efflorescere tantum, ut, etiamsi nulla sit utilitas ex amicitia, tamen ipsi amici propter se ipsos amentur. An quae de prudentia, de cognitione rerum, de coniunctione generis humani, quaeque ab eisdem de temperantia, de modestia, de magnitudine animi, de omni honestate dicuntur? Id mihi magnum videtur. Luxuriam non reprehendit, modo sit vacua infinita cupiditate et timore. In ipsa enim parum magna vis inest, ut quam optime se habere possit, si nulla cultura adhibeatur. Praesertim cum in re publica princeps esse velles ad eamque tuendam cum summa tua dignitate maxime a nobis ornari atque instrui posses. Maximas vero virtutes iacere omnis necesse est voluptate dominante. Et summatim quidem haec erant de corpore animoque dicenda, quibus quasi informatum est quid hominis natura postulet. Cum praesertim illa perdiscere ludus esset. Sedulo, inquam, faciam. Quod quidem nobis non saepe contingit.

Certe non potest. Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. Res enim concurrent contrariae. Quid me istud rogas? In primo enim ortu inest teneritas ac mollitia quaedam, ut nec res videre optimas nec agere possint. Dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro beato M. Si verbum sequimur, primum longius verbum praepositum quam bonum. Bonum appello quicquid secundurn naturam est, quod contra malum, nec ego solus, sed tu etiam, Chrysippe, in foro, domi; Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? Nam de summo mox, ut dixi, videbimus et ad id explicandum disputationem omnem conferemus. In voluptate corporis-addam, si vis, animi, dum ea ipsa, ut vultis, sit e corpore-situm est vivere beate. Nunc omni virtuti vitium contrario nomine opponitur. Dicam, inquam, et quidem discendi causa magis, quam quo te aut Epicurum reprehensum velim.

Est autem etiam actio quaedam corporis, quae motus et status naturae congruentis tenet;

Sint modo partes vitae beatae. Quae qui non vident, nihil umquam magnum ac cognitione dignum amaverunt. Hic ambiguo ludimur. Cuius similitudine perspecta in formarum specie ac dignitate transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Hoc ipsum elegantius poni meliusque potuit. Quod quidem iam fit etiam in Academia. Ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. Beatus sibi videtur esse moriens. In omni enim arte vel studio vel quavis scientia vel in ipsa virtute optimum quidque rarissimum est. Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro voluit afferre sententiam. Quid enim necesse est, tamquam meretricem in matronarum coetum, sic voluptatem in virtutum concilium adducere? Est autem eius generis actio quoque quaedam, et quidem talis, ut ratio postulet agere aliquid et facere eorum.

Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt. Hac videlicet ratione, quod ea, quae externa sunt, iis tuemur officiis, quae oriuntur a suo cuiusque genere virtutis. Si enim Zenoni licuit, cum rem aliquam invenisset inusitatam, inauditum quoque ei rei nomen inponere, cur non liceat Catoni? Si ad corpus pertinentibus, rationes tuas te video compensare cum istis doloribus, non memoriam corpore perceptarum voluptatum; Unum est sine dolore esse, alterum cum voluptate. Minime id quidem, inquam, alienum, multumque ad ea, quae quaerimus, explicatio tua ista profecerit. Non potes ergo ista tueri, Torquate, mihi crede, si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris; Curium putes loqui, interdum ita laudat, ut quid praeterea sit bonum neget se posse ne suspicari quidem. Omnes enim iucundum motum, quo sensus hilaretur.

Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat transfixus, hastam.
  1. Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur et saepius.
  2. Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere.
  3. Hic ambiguo ludimur.
  4. Nec vero intermittunt aut admirationem earum rerum, quae sunt ab antiquis repertae, aut investigationem novarum.
  5. Sin autem est in ea, quod quidam volunt, nihil impedit hanc nostram comprehensionem summi boni.

Si alia sentit, inquam, alia loquitur, numquam intellegam quid sentiat;

Si verbum sequimur, primum longius verbum praepositum quam bonum. An me, inquam, nisi te audire vellem, censes haec dicturum fuisse? Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere? Quid est enim aliud esse versutum? Sed ne, dum huic obsequor, vobis molestus sim. Itaque ne iustitiam quidem recte quis dixerit per se ipsam optabilem, sed quia iucunditatis vel plurimum afferat. Tu autem inter haec tantam multitudinem hominum interiectam non vides nec laetantium nec dolentium? Restat locus huic disputationi vel maxime necessarius de amicitia, quam, si voluptas summum sit bonum, affirmatis nullam omnino fore.

Quod cum dixissent, ille contra. Tuo vero id quidem, inquam, arbitratu. Simus igitur contenti his. Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; Ille incendat? Laelius clamores sofòw ille so lebat Edere compellans gumias ex ordine nostros. Quo tandem modo? Restinguet citius, si ardentem acceperit. Portenta haec esse dicit, neque ea ratione ullo modo posse vivi; Quaesita enim virtus est, non quae relinqueret naturam, sed quae tueretur. Cenasti in vita numquam bene, cum omnia in ista Consumis squilla atque acupensere cum decimano. Atque ita re simpliciter primo collocata reliqua subtilius persequentes corporis bona facilem quandam rationem habere censebant; Omnium enim rerum principia parva sunt, sed suis progressionibus usa augentur nec sine causa; Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum optimos viros, tum homines doctissimos. An haec ab eo non dicuntur? Quid igitur dubitamus in tota eius natura quaerere quid sit effectum?

At iste non dolendi status non vocatur voluptas. Idque testamento cavebit is, qui nobis quasi oraculum ediderit nihil post mortem ad nos pertinere? Quae est quaerendi ac disserendi, quae logikh dicitur, iste vester plane, ut mihi quidem videtur, inermis ac nudus est. Negat enim summo bono afferre incrementum diem. Occultum facinus esse potuerit, gaudebit; Vobis autem, quibus nihil est aliud propositum nisi rectum atque honestum, unde officii, unde agendi principlum nascatur non reperietis. An eum locum libenter invisit, ubi Demosthenes et Aeschines inter se decertare soliti sunt? Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Nec enim ignoras his istud honestum non summum modo, sed etiam, ut tu vis, solum bonum videri. Re mihi non aeque satisfacit, et quidem locis pluribus. Hoc enim identidem dicitis, non intellegere nos quam dicatis voluptatem. Fadio Gallo, cuius in testamento scriptum esset se ab eo rogatum ut omnis hereditas ad filiam perveniret. Alia quaedam dicent, credo, magna antiquorum esse peccata, quae ille veri investigandi cupidus nullo modo ferre potuerit. Prioris generis est docilitas, memoria;

Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis.

Quo modo autem optimum, si bonum praeterea nullum est? Primum Theophrasti, Strato, physicum se voluit; Illud non continuo, ut aeque incontentae. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. An obliviscimur, quantopere in audiendo in legendoque moveamur, cum pie, cum amice, cum magno animo aliquid factum cognoscimus? Nos quidem Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil habemus. Quippe: habes enim a rhetoribus; Ita cum ea volunt retinere, quae superiori sententiae conveniunt, in Aristonem incidunt; Ergo in eadem voluptate eum, qui alteri misceat mulsum ipse non sitiens, et eum, qui illud sitiens bibat? Bonum integritas corporis: misera debilitas. Praeterea sublata cognitione et scientia tollitur omnis ratio et vitae degendae et rerum gerendarum.

Tenent mordicus.
Theophrastus mediocriterne delectat, cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos?
Stoicos roga.
Naturales divitias dixit parabiles esse, quod parvo esset natura contenta.
Recte, inquit, intellegis.
Paupertas si malum est, mendicus beatus esse nemo potest, quamvis sit sapiens.
Bonum valitudo: miser morbus.
Quamquam ab iis philosophiam et omnes ingenuas disciplinas habemus;

-, sed ut hoc iudicaremus, non esse in iis partem maximam positam beate aut secus vivendi. Quae qui non vident, nihil umquam magnum ac cognitione dignum amaverunt.

In qua quid est boni praeter summam voluptatem, et eam sempiternam? Confecta res esset. Et quidem iure fortasse, sed tamen non gravissimum est testimonium multitudinis. Erit enim mecum, si tecum erit. Negare non possum. His singulis copiose responderi solet, sed quae perspicua sunt longa esse non debent. Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Quis Pullum Numitorium Fregellanum, proditorem, quamquam rei publicae nostrae profuit, non odit? Urgent tamen et nihil remittunt. Conclusum est enim contra Cyrenaicos satis acute, nihil ad Epicurum. Nam haec ipsa mihi erunt in promptu, quae modo audivi, nec ante aggrediar, quam te ab istis, quos dicis, instructum videro. Ne amores quidem sanctos a sapiente alienos esse arbitrantur.

Duae sunt enim res quoque, ne tu verba solum putes.

Quem quidem vos, cum improbis poenam proponitis, inpetibilem facitis, cum sapientem semper boni plus habere vultis, tolerabilem. Ex quo intellegitur nec intemperantiam propter se esse fugiendam temperantiamque expetendam, non quia voluptates fugiat, sed quia maiores consequatur. Immo vero, inquit, ad beatissime vivendum parum est, ad beate vero satis. Sed memento te, quae nos sentiamus, omnia probare, nisi quod verbis aliter utamur, mihi autem vestrorum nihil probari. Hic Speusippus, hic Xenocrates, hic eius auditor Polemo, cuius illa ipsa sessio fuit, quam videmus. Facit enim ille duo seiuncta ultima bonorum, quae ut essent vera, coniungi debuerunt; Si ad corpus pertinentibus, rationes tuas te video compensare cum istis doloribus, non memoriam corpore perceptarum voluptatum;

  1. Iam enim adesse poterit.
  2. Non modo carum sibi quemque, verum etiam vehementer carum esse?
  3. Quod autem satis est, eo quicquid accessit, nimium est;

Potius ergo illa dicantur: turpe esse, viri non esse debilitari dolore, frangi, succumbere. Cur fortior sit, si illud, quod tute concedis, asperum et vix ferendum putabit? Quod quoniam in quo sit magna dissensio est, Carneadea nobis adhibenda divisio est, qua noster Antiochus libenter uti solet. Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris? Nam qui valitudinem aestimatione aliqua dignam iudicamus neque eam tamen in bonis ponimus, idem censemus nullam esse tantam aestimationem, ut ea virtuti anteponatur. Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; Tria genera bonorum; Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Et homini, qui ceteris animantibus plurimum praestat, praecipue a natura nihil datum esse dicemus? Inquit, respondet: Quia, nisi quod honestum est, nullum est aliud bonum! Non quaero iam verumne sit; Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Restant Stoici, qui cum a Peripateticis et Academicis omnia transtulissent, nominibus aliis easdem res secuti sunt. Itaque et vivere vitem et mori dicimus arboremque et novellan et vetulam et vigere et senescere. Inde sermone vario sex illa a Dipylo stadia confecimus.

  1. Luxuriam non reprehendit, modo sit vacua infinita cupiditate et timore.
  2. Nam his libris eum malo quam reliquo ornatu villae delectari.
  3. Sed quanta sit alias, nunc tantum possitne esse tanta.
  4. Res tota, Torquate, non doctorum hominum, velle post mortem epulis celebrari memoriam sui nominis.
  5. Quae sequuntur igitur?

Non perfecti autem homines et tamen ingeniis excellentibus praediti excitantur saepe gloria, quae habet speciem honestatis et similitudinem. Ut scias me intellegere, primum idem esse dico voluptatem, quod ille don. Non quaeritur autem quid naturae tuae consentaneum sit, sed quid disciplinae. Post enim Chrysippum eum non sane est disputatum. Teneamus enim illud necesse est, cum consequens aliquod falsum sit, illud, cuius id consequens sit, non posse esse verum. Cui vero in voluptate summum bonum est, huic omnia sensu, non ratione sunt iudicanda, eaque dicenda optima, quae sint suavissima. Sed existimo te, sicut nostrum Triarium, minus ab eo delectari, quod ista Platonis, Aristoteli, Theophrasti orationis ornamenta neglexerit. Quis enim potest ea, quae probabilia videantur ei, non probare? Tecum optime, deinde etiam cum mediocri amico. Sed haec nihil sane ad rem; Ac ne plura complectar-sunt enim innumerabilia-, bene laudata virtus voluptatis aditus intercludat necesse est. In schola desinis.

Quid adiuvas?
Quis Pullum Numitorium Fregellanum, proditorem, quamquam rei publicae nostrae profuit, non odit?
Si longus, levis;
Nihil illinc huc pervenit.
Praeteritis, inquit, gaudeo.
Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis?
  1. Eodem modo is enim tibi nemo dabit, quod, expetendum sit, id esse laudabile.
  2. An est aliquid, quod te sua sponte delectet?
  3. Si enim ad populum me vocas, eum.
  4. Facillimum id quidem est, inquam.

-delector enim, quamquam te non possum, ut ais, corrumpere, delector, inquam, et familia vestra et nomine. Ex quo intellegitur idem illud, solum bonum esse, quod honestum sit, idque esse beate vivere: honeste, id est cum virtute, vivere. Et nunc quidem quod eam tuetur, ut de vite potissimum loquar, est id extrinsecus; In omni enim arte vel studio vel quavis scientia vel in ipsa virtute optimum quidque rarissimum est. Habes undique expletam et perfectam, Torquate, formam honestatis, quae tota quattuor his virtutibus, quae a te quoque commemoratae sunt, continetur. De illis, cum volemus. Sed quot homines, tot sententiae; Nec vero intermittunt aut admirationem earum rerum, quae sunt ab antiquis repertae, aut investigationem novarum. Cuius tanta tormenta sunt, ut in iis beata vita, si modo dolor summum malum est, esse non possit. Quoniamque non dubium est quin in iis, quae media dicimus, sit aliud sumendum, aliud reiciendum, quicquid ita fit aut dicitur, omne officio continetur. Tollenda est atque extrahenda radicitus. Quippe: habes enim a rhetoribus; Ille enim occurrentia nescio quae comminiscebatur;

  1. Quid dubitas igitur mutare principia naturae?
  2. Uterque enim summo bono fruitur, id est voluptate.
  3. Illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum virum, Cn.
  4. Si verbum sequimur, primum longius verbum praepositum quam bonum.
  5. Fortasse id optimum, sed ubi illud: Plus semper voluptatis?

Sed quid attinet de rebus tam apertis plura requirere? Aliud igitur esse censet gaudere, aliud non dolere. Quis negat? Perturbationes autem nulla naturae vi commoventur, omniaque ea sunt opiniones ac iudicia levitatis. Nobis enim ista quaesita, a nobis descripta, notata, praecepta sunt, omniumque rerum publicarum reetionis genera, status, mutationes, leges etiam et instituta ac mores civitatum perscripsimus. Ut vero conservetur omnis homini erga hominem societas, coniunctio, caritas, et emolumenta et detrimenta, quae felmata et blammata appellant, communia esse voluerunt; Quorum sine causa fieri nihil putandum est. Videsne quam sit magna dissensio?

Est autem eius generis actio quoque quaedam, et quidem talis, ut ratio postulet agere aliquid et facere eorum.

Deinde qui fit, ut ego nesciam, sciant omnes, quicumque Epicurei esse voluerunt? Et quidem illud ipsum non nimium probo et tantum patior, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis. Quos qui tollunt et nihil posse percipi dicunt, ii remotis sensibus ne id ipsum quidem expedire possunt, quod disserunt. Sunt enim quasi prima elementa naturae, quibus ubertas orationis adhiberi vix potest, nec equidem eam cogito consectari. Aliud est enim poëtarum more verba fundere, aliud ea, quae dicas, ratione et arte distinguere. Nam cum in Graeco sermone haec ipsa quondam rerum nomina novarum * * non videbantur, quae nunc consuetudo diuturna trivit;

A mene tu? Aufidio, praetorio, erudito homine, oculis capto, saepe audiebam, cum se lucis magis quam utilitatis desiderio moveri diceret. Si est nihil nisi corpus, summa erunt illa: valitudo, vacuitas doloris, pulchritudo, cetera. Equidem soleo etiam quod uno Graeci, si aliter non possum, idem pluribus verbis exponere. Nos commodius agimus. An me, inquis, tam amentem putas, ut apud imperitos isto modo loquar?

  1. Non quam nostram quidem, inquit Pomponius iocans;
  2. Habent enim et bene longam et satis litigiosam disputationem.
  3. Illa tamen simplicia, vestra versuta.
  4. Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas?

Illis videtur, qui illud non dubitant bonum dicere -;

Nemo enim est, qui aliter dixerit quin omnium naturarum simile esset id, ad quod omnia referrentur, quod est ultimum rerum appetendarum. Si mala non sunt, iacet omnis ratio Peripateticorum. Bonum patria: miserum exilium. Quid, si reviviscant Platonis illi et deinceps qui eorum auditores fuerunt, et tecum ita loquantur? Sed vobis voluptatum perceptarum recordatio vitam beatam facit, et quidem corpore perceptarum. Atque etiam valítudinem, vires, vacuitatem doloris non propter utilitatem solum, sed etiam ipsas propter se expetemus.

  1. Sed fortuna fortis;
  2. Animi enim quoque dolores percipiet omnibus partibus maiores quam corporis.

Immo alio genere; An vero, inquit, quisquam potest probare, quod perceptfum, quod. Tanti autem aderant vesicae et torminum morbi, ut nihil ad eorum magnitudinem posset accedere. Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. Sapiens autem semper beatus est et est aliquando in dolore; Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? Cuius ad naturam apta ratio vera illa et summa lex a philosophis dicitur. Ex quo intellegitur idem illud, solum bonum esse, quod honestum sit, idque esse beate vivere: honeste, id est cum virtute, vivere. Haeret in salebra. Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis excellens ad factorum pulchritudinem? Quod etsi ingeniis magnis praediti quidam dicendi copiam sine ratione consequuntur, ars tamen est dux certior quam natura. Quare attendo te studiose et, quaecumque rebus iis, de quibus hic sermo est, nomina inponis, memoriae mando; An, partus ancillae sitne in fructu habendus, disseretur inter principes civitatis, P. Quae contraria sunt his, malane?

  1. Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis;
  2. Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro de laude amicitiae dicta sunt.
  3. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere?
  4. Sed non alienum est, quo facilius vis verbi intellegatur, rationem huius verbi faciendi Zenonis exponere.
  5. Quam tu ponis in verbis, ego positam in re putabam.
  6. Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas.
Quae contraria sunt his, malane?

Primum non saepe, deinde quae est ista relaxatio, cum et praeteriti doloris memoria recens est et futuri atque inpendentis torquet timor? Quos quidem tibi studiose et diligenter tractandos magnopere censeo. Et tamen tantis vectigalibus ad liberalitatem utens etiam sine hac Pyladea amicitia multorum te benivolentia praeclare tuebere et munies. Beatum, inquit. Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. Laelius clamores sofòw ille so lebat Edere compellans gumias ex ordine nostros. Equidem e Cn. Non est igitur voluptas bonum.

Scripta sane et multa et polita, sed nescio quo pacto auctoritatem oratio non habet.

Bestiarum vero nullum iudicium puto. Nec enim figura corporis nec ratio excellens ingenii humani significat ad unam hanc rem natum hominem, ut frueretur voluptatibus. Quae contraria sunt his, malane? Suam denique cuique naturam esse ad vivendum ducem. Sed tu, ut dignum est tua erga me et philosophiam voluntate ab adolescentulo suscepta, fac ut Metrodori tueare liberos. Nulla erit controversia.

Quicquid porro animo cernimus, id omne oritur a sensibus;

Quis enim confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit? Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Quid tibi, Torquate, quid huic Triario litterae, quid historiae cognitioque rerum, quid poetarum evolutio, quid tanta tot versuum memoria voluptatis affert? Quod vestri quidem vel optime disputant, nihil opus esse eum, qui philosophus futurus sit, scire litteras. Cuius tanta tormenta sunt, ut in iis beata vita, si modo dolor summum malum est, esse non possit. Sed non sunt in eo genere tantae commoditates corporis tamque productae temporibus tamque multae. Restincta enim sitis stabilitatem voluptatis habet, inquit, illa autem voluptas ipsius restinctionis in motu est. Causa autem fuit huc veniendi ut quosdam hinc libros promerem. Itaque e contrario moderati aequabilesque habitus, affectiones ususque corporis apti esse ad naturam videntur. Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere?

Huic ego, si negaret quicquam interesse ad beate vivendum quali uteretur victu, concederem, laudarem etiam; Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Sullae consulatum? Nam si dicent ab illis has res esse tractatas, ne ipsos quidem Graecos est cur tam multos legant, quam legendi sunt. At habetur! Et ego id scilicet nesciebam! Sed ut sit, etiamne post mortem coletur? Id mihi magnum videtur. Primum cur ista res digna odio est, nisi quod est turpis? Iam enim adesse poterit.

Ergo illi intellegunt quid Epicurus dicat, ego non intellego? Atqui si, ut convenire debet inter nos, est quaedam appetitio naturalis ea, quae secundum naturam sunt, appetens, eorum omnium est aliquae summa facienda. Facit enim ille duo seiuncta ultima bonorum, quae ut essent vera, coniungi debuerunt; Nam aliquando posse recte fieri dicunt nulla expectata nec quaesita voluptate. Atqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis. Restat locus huic disputationi vel maxime necessarius de amicitia, quam, si voluptas summum sit bonum, affirmatis nullam omnino fore. Sed haec ab Antiocho, familiari nostro, dicuntur multo melius et fortius, quam a Stasea dicebantur. Si ad corpus pertinentibus, rationes tuas te video compensare cum istis doloribus, non memoriam corpore perceptarum voluptatum; Itaque non discedit ab eorum curatione, quibus praeposita vitam omnem debet gubernare, ut mirari satis istorum inconstantiam non possim.

In eo enim positum est id, quod dicimus esse expetendum.